कोण होते पिंडारी ?

बाहुबली मधिल पिंडारी आठवताय ? ते खरेच इतिहासात होते अन त्यांच खरे रुप म्हनजे ते होते मराठा सैन्यासाठीचे सहाय्यक लढवय्ये म्हणून काम करणारे दुय्यम सैन्य.

न केवळ मराठा सैन्यासोबत , तर ते निजामासोबतहि कूच करणारे अनियमित स्वार होते . पिंडारी (मराठी: पेंढारी) हे दक्षिण भारतातील लढाऊ पठाण घोडेस्वार होते. ते खूप मेहनती, धैर्यवान आणि निष्ठावान होते.तलवार आणि भाला ही त्त्यांची शस्त्रे होती. ते पक्षांमध्ये विभागले गेले होते आणि साधारणपणे प्रत्येक पक्षात दोन ते तीन हजार स्वार होते. पक्षाचा नेता म्हणून सर्वात सक्षम व्यक्तीची निवड करण्यात आली. त्याची आज्ञा सार्वत्रिक होती. पिंडारीमध्ये धार्मिक संकुचितपणा नव्हता.

19व्या शतकातील हिंदू (विशेषतः जाट ) आणि शीख त्यांचाही त्यांच्या सैन्यात समावेश होता. त्यांच्या स्त्रियांची जीवनशैली हिंदू स्त्रियांसारखी होती. त्यांच्यामध्ये देवी-देवतांची पूजा प्रचलित होती. त्यांनी काही आदिवासी संस्कृतीचे नेतृत्व केले

त्यांना कोणताही पगार दिला जात नव्हता आणि शत्रूच्या देशाला लुटण्याची परवानगी होती.

जरी काही प्रमुख पिंडारी नेते पठाण होते, तरी त्यांच्या गटात सर्व जातींच्या भयानक आणि धोकादायक योध्यांचा समावेश होता.

मराठा शिंदे सरदारांनी त्यांना अठराव्या शतकात नर्मदा खोऱ्यात जहागीरही दिली होती.होळकर सरदारांनी त्यांना सन्मान म्हणून सुवर्ण ध्वज दिला होता.

अठराव्या शतकाच्या उत्तरार्धापर्यंत इंग्रज सैन्य हे जवळजवळ सर्व तत्कालीन राजांना फौज व संरक्षण देऊ लागले त्यामुळे पिंडारी बेरोजगार झाले .तेव्हापासून ते व्यापाऱ्यांना लुटू लागले .

तेथून त्यांनी मध्य भारतात दूरवर छापे टाकले आणि सर्वांना लुटले. १८१२ मध्ये त्याने बुंदेलखंड ताब्यात घेतले 1815 मध्ये निजामाच्या राज्यात आणि 1816 मध्ये उत्तरेकडील सरकारमध्ये लुटले. अशाप्रकारे त्याने ब्रिटीश साम्राज्याच्या शांतता आणि समृद्धीला धोका निर्माण केला. म्हणून 1817 मध्ये गव्हर्नर जनरल वॉरन हेस्टिंग्ज त्यांच्याविरुद्धच्या मोहिमेसाठी मोठी फौज तयार केली.

पिंडारीविरोधी मोहिमेमुळे तिसरे मराठा युद्ध सुरू झाले असले तरी पिंडारी दडपले गेले. त्यांचा पठाण नेता अमीर खानको टोंकचा नवाब म्हणून ओळखला जात असे. त्यांनी इंग्रजांची अधीनता स्वीकारली. पिंडारींचा आणखी एक महत्त्वाचा नेता म्हणजे चितू. पाठलाग करून तो जंगलात पळून गेला, जिथे एका बिबट्याने त्याला खाल्ले.

एक लाखाहून अधिक सैनिक व 300 तोफा घेऊन ब्रिटिशांनी पिंडारीचे दमण केले